Agile ve Lean Gerçekten Aynı Şey mi?
Agile ve Lean genellikle birlikte anılsa da, aynı şey değildirler.
Agile daha çok nasıl çalışılacağını,
Lean ise neyin çalışılmaması gerektiğini tarif eder.
Bu yazıda şu soruların yanıtlarını vereceğiz:
- Agile ve Lean’in köken farkları neler?
- Lean ilkeleri Agile’a nasıl entegre edilir?
- Muda (israf), Mura (düzensizlik), Muri (aşırı yük) gibi kavramlar yazılım geliştirmede nasıl görünür?
- İş birimi ve IT bu kavramlarla nasıl hizalanabilir?
1. Kavramsal Çerçeve: Lean ve Agile Nereden Geliyor?
| Kriter | Lean | Agile |
|---|---|---|
| Köken | Toyota Üretim Sistemi | Yazılım geliştirme manifestosu (2001) |
| Odak | İsrafı azaltmak, akışı optimize etmek | Müşteriye hızlı ve değerli teslimat |
| Ölçümleme | Değer akışı, çevrim süresi, israf oranı | Hız, işleyen yazılım, müşteri memnuniyeti |
| Felsefe | Sürekli iyileştirme (Kaizen) | Sürekli adaptasyon ve müşteri geri bildirimi |
| Uygulama biçimi | Sistematik süreç optimizasyonu | İnsan merkezli çevik takımlar |
2. Lean İlkeleri ve Agile Uygulamaları Arasındaki Bağlantı
| Lean İlkesi | Agile Pratik Karşılığı |
|---|---|
| Değeri tanımla | MVP ile müşteriye erken fayda sağla |
| Değer akışını tanımla | User Story Mapping, Epic Breakdown |
| Akışı sağla | Sprint Planning, WIP Limitleri |
| Çekme sistemi oluştur | Product Backlog’dan ihtiyaca göre çekme |
| Mükemmelliğe yönelik ilerle | Sprint Retrospective, Continuous Integration |
3. Lean Kavramlarının Agile’daki Yansımaları
🟥 Muda – İsraf
Yazılım geliştirmede Muda örnekleri:
- Geliştirilen ama kullanılmayan özellikler
- Gereksiz dokümantasyon
- Bekleyen iş paketleri
- Fazla el değiştiren task’lar
Agile çözüm: MVP ve test-and-learn yaklaşımı ile en erken değeri üretmek.
🟧 Mura – Düzensizlik
Yaygın iş ortamı örnekleri:
- Farklı ekiplerin farklı versiyonlar kullanması
- İki sprintte bir işin formatının veya ölçümünün değişmesi
- Onay sürecinin kişiden kişiye değişmesi
Agile çözüm: Standard ritüeller (review, retro), Definition of Done ve net rol tanımları
🟨 Muri – Aşırı Yük
Ekiplerdeki burnout ve yetersizlik kaynakları:
- Bir kişiye yüklenmiş uzmanlık
- Sprint’e kapasitenin üstünde iş alınması
- Her işi “acil” kılmak
Agile çözüm: Velocity, burndown chart, takım kapasitesiyle plan yapma
4. Pratik: IT-İş Takımı Arasında Lean Agile Nasıl Uygulanır?
Senaryo: Bir e-ticaret firması, kargo süreciyle ilgili yeni bir takip sistemi geliştiriyor.
| Durum | Lean Gözlemi | Agile Müdahale |
|---|---|---|
| 14 ekran tasarlandı ama 3’ü kullanılmadı | Muda (israf) | MVP yaklaşımı ile önce en kritik ekran çıkarılır |
| Süreçte iş birimi ile IT her seferinde tartışıyor | Mura (standart dışı süreç) | Agile board’da rol paylaşımı netleştirilir |
| QA tester 2 kişiye tüm sprint test yükü kalmış | Muri (aşırı yük) | Pair testing, test otomasyonu ile yük dengelenir |
5. Ölçümleme: Lean Agile Başarısı Nasıl İzlenir?
| Ölçüt | Lean Perspektifi | Agile Perspektifi |
|---|---|---|
| Cycle time (iş çevrim süresi) | Akış verimliliği | Sprint içi task hareketi |
| Kullanıcıya giden değer oranı | İsraf yüzdesi | Working software metric |
| Çalışan memnuniyeti | Aşırı yük (Muri) izlenir | Retrospective anketleri |
| Versiyon kontrolü ve tutarlılık | Düzensizlik takibi (Mura) | Definition of Ready/Done |
6. Sonuç: Lean, Agile’ın Sağduyusu Gibidir
Agile hızlı olmaya çalışır.
Lean, “ama neye göre hızlısın?” diye sorar.
Başarılı bir çevik dönüşüm, yalnızca yeni araçlar veya seremonilerle değil, israfı tanıyıp ortadan kaldırmakla mümkündür.
Agile = Çeviklik
Lean = Disiplin + Verimlilik
Bu iki yaklaşım birbirini tamamlar, çatışmaz.
Bir Sonraki Yazı:
👉 Yazı 5’te, farklı çevik yaklaşımların (Scrum, Kanban, Scrumban) ne zaman, hangi koşullarda tercih edilmesi gerektiğini ele alacağız.
Ayrıca “Biz Scrum yapıyoruz ama her şey her yere kayıyor” diyen ekiplerin neden bu hissi yaşadığını, hangi yapının hangi problem tipi için uygun olduğunu göstereceğiz.